दिवाळीतील सजावट : गणपती आणि लक्ष्मीच्या मूर्ती

तोरण

दिवाळी आली की घरघरावर तोरणं दिसू लागतात. तोरण हे मांगल्याचं प्रतिक मानलं जातं. आंब्याची पानं आणि झेंडूची फुलं यांच्या माळा आणि तोरणं घरोघरी दारावर दिसतात. तोरण लावून आपण दारावर येणाऱ्या लक्ष्मीचं स्वागत करत असतो. तसंच दुष्ट शक्तींना दाराबाहेर घालवण्यासाठी तोरण बांधलं जातं.

पणती

दीपावलीचा अर्थच दिव्यांची आवली म्हणजेच रांग. त्यामुळे दिवाळीत दिव्यांची रांग नसेल, तर त्या दिवाळीला अर्थच नाही. पारंपरिक पद्धतीने दिव्यांची रांग लावण्यासाठी मातीच्या पणत्या वापरल्या जातात. या पणत्यांवरही वेगवेगळं नक्षीकाम केलं जातं. अनेक आकाराच्या, सुंदर रंगाच्या पणत्या बाजारात मिळतात. संध्याकाळी जेव्हा घरं या दिव्यांच्या रोषणाने उजळून निघतात, तेव्हा दिवाळीचा सण खरोखरच नेत्रदीपक ठरतो.

मेणाच्या पणत्या

हल्ली मेणाच्या रंगीबेरंगी पणत्यांचीही फॅशन आहे. काचेच्या वाडग्यात पाणी भरून या पाण्यात फुलं आणि मेणाच्या पणत्या सोडल्या जातात. संध्याकाळच्या वेळी पाण्यावरून येणाऱ्या रंगीबेरंगी सुंगधाचा आणि जळणाऱ्या दिव्यांच्या तेजाचा मिलाप अत्यंत मोहक वाटतो. आणि दिवाळीचं सौंदर्य वृद्धिंगत करतो.

आकाश कंदिल

कागदापासून बनवलेले आकाशकंदिल हे दिवाळीचं खास वैशिष्ट्य. आकाश कंदिल फारसे महाग नसतात. आणि घरात संध्याकाळच्यावेळी आकाशकंदिल लावला. की घराला शोभा येते. हल्ली चायनिज पद्धतीचे आकाशकंदिल मिळू लागले आहेत. वेगवेगळ्या आकाराचे, डिझाइन्सचे आकाश कंदिल उपलब्ध असतात. पण खरी शोभा पारंपरिक आकाश कंदिलांमुळेच येते.

रांगोळी

गेरूने सारवलेल्या जमिनीवर रंगीबेरंगी सुंदर रांगोळी काढणं हे आणखी एक दिवाळीचं वैशिष्ट्य. सकाळी उंबरठ्यावर आणि दाराशी रांगोळी काढल्याने भरभराट होते, असं मानलं जातं. दिवाळी रांगोळी काढून आपण लक्ष्मीला आमंत्रित करत असतो. रांगोळी सौभाग्य प्रदान करते. रांगोळीच्या मधोमध दिवा लावून रांगोळीची शोभा वाढवली जाते.

वॉल हँगिंग

सजावटीमध्ये भिंतीवर कलाकुसर असणाऱ्या वस्तूंचं प्रदर्शन दिवाळीच्या सणाला अधिक आकर्षक बनवतं. भिंतीवर वेगवेगळ्या वस्तू टांगण्याची पद्धत आपल्याकडे फारशी प्रचलित नाही. पण, हळूहळू या गोष्टीचं प्रमाणही वाढू लागलंय. हल्ली वेगवेगळ्या, सुंदर वस्तू बाजारात उपलब्द असतात. या वस्तू भिंतीवर लावून घर अधिक आकर्षक बनवता येतं.

फुलं

मंगल प्रसंगी फुलांचा सहवास हा भारतीय परंपरेत महत्वाचा मानला जातो. रंगबेगंरी सुंदर कोमल फुलं, त्यांचा सुगंध असं रंग,रुप, स्पर्शाने आनंद देणाऱ्या फुलांना उत्सवांमध्ये नेहमीच मानाचं स्थान देण्यात येतं. दिवाळीतही घरात फुसलांची आरास करून सजावट करता येते. वेगवेगळ्या रंगाची फुलं वापरून नक्षी तयार केली जाते. या फुलांच्या सुगंधाने घरातलं वातावरण पवित्र होतं.

एलईडी दिवे

हल्ली विजेवर चालू बंद होणाऱ्या दिव्यांच्या माळांची सजावट हे वाळीचं महत्वाचं आकर्षण बनलंय. दाराभोवती, सज्जामध्ये एलईडी दिव्यांच्या माळा संध्याकाळी आकाशातल्या ताऱ्यांप्रमाणे लुकलुकतात. असावेळी काशातले तारेच जमिनीवक उतरून आल्याचा भास होतो. या दिव्यांच्या माळा फारशा महागही नसतात.त्यामुळे सजावटीसाठी घरात अशा माळा वापरायला काहीच हरकत नाही.

शुभ लाभ आणि स्वस्तिक

दारात कुंकवाने शुभ लाभ आणि स्वस्तिक चिन्ह काढण्याची परंपरा हे. हल्ली सुंदर कागदी स्टिकर्स, कापड, काच, कार्डबोर्ड सगळ्या रुपात या कृत्या उपलब्ध असतात. दारावर स्विस्तिक चिन्ह असणं पवित्र मानलं जातं. शुभ लाभ लिहून आपण श्री लक्ष्ममातेला आवाहन करत असतो.

गणपती आणि लक्ष्मीच्या मूर्ती

गणपती हे शुभ ते तर लक्ष्मी माता हे लाभचे प्रतिक मानले जातात. आपल्या पुजेमध्ये डाव्या बाजूला गणपती आणि लक्ष्मच्या मूर्ती असाव्यात. देवांची मूर्ती घरात शांतता आणि समृद्धी आणते.